Василь Владимирович Быков родился 19 июня 1924 в деревне Бычки Ушачского района Витебской области в крестьянской семье. З дзяцінства захапляўся маляваннем. Скончыў 8 класаў школы ў Д.Кублічы, затым вучыўся на скульптурным аддзяленні Віцебскага мастацкага вучылішча (1939-1940) і ў школе ФЗА (да мая 1941). У чэрвені 1941 экстэрнам здаў экзамены за 10 клас.
Вайна заспела яго на Украіне, дзе ён удзельнічаў у абаронных працах. Падчас адступлення, у Белгарадзе, адстаў ад сваёй калоны і быў арыштаваны і ледзь не расстраляны як нямецкі шпіён. Ваяваў у складзе армейскага інжынернага батальёна. Узімку 1941-1942 жыў на ст.Салтыкоўка і ў горадзе Аткарску Саратаўскай вобласці, вучыўся ў чыгуначнай школе.
Прызваны ў армію летам 1942, скончыў Саратаўскае пяхотнае вучылішча. Восенню 1943 прысвоена званне малодшага лейтэнанта. Удзельнічаў у баях за Крывы Рог, Александрыю, Знаменка. Падчас Кіраваградскай аперацыі паранены ў нагу і жывот (памылкова быў запісаны як загінулы); падзеі пасля ранення паслужылі асновай аповесці «Мёртвым не баліць».
У пачатку 1944 тры месяцы знаходзіўся ў шпіталі. Затым удзельнічаў у Яска-Кішынёўскай аперацыі, вызваленні Румыніі. З дзеючай арміяй прайшоў па Балгарыі, Венгрыі, Югаславіі, Аўстрыі; старшы лейтэнант, камандзір узвода палкавы, затым армейскай артылерыі.
Пра вайну ў кнізе ўспамінаў “Доўгая дарога дадому “(2003) успамінаў так: “Прадчуваю сакраментальнае пытанне пра страх: ці баяўся? Вядома, баяўся, а, можа, часам і Трусаў. Але страхаў на вайне шмат, і яны ўсе розныя. Страх перад немцамі-што маглі ўзяць у палон, застрэліць; страх з-за агню, асабліва артылерыйскага або бамбёжак. Калі выбух побач, так, здаецца, цела само, без удзелу розуму, гатова разарвацца на кавалкі ад дзікіх пакут. Але быў жа і страх, які ішоў з-за спіны — ад начальства, усіх тых карных органаў, якіх у вайну было не менш, чым у мірны час. Нават больш.»
Пасля дэмабілізацыі жыў у Гродне (з 1947). Друкаваўся з 1947, працаваў у майстэрнях, а таксама ў рэдакцыі абласной газеты «Гродзенская праўда» (да 1949). У перыяд з 1949 па 1955 зноў служыў у Савецкай Арміі, у 1955 канчаткова дэмабілізаваўся ў званні маёра. З 1955 да 1972 зноў працаваў у «Гродзенскай праўдзе». З 1959 член Саюза пісьменнікаў СССР. У 1972-1978 сакратар Гродзенскага аддзялення Саюза пісьменнікаў БССР. У 1978 пераехаў у Мінск.
Абіраўся дэпутатам Вярхоўнага Савета БССР у 1978-1989. У 1989 абраны дэпутатам З’езда народных дэпутатаў СССР, увайшоў у Міжрэгіянальную дэпутацкую групу. Быў прэзідэнтам Беларускага ПЭН-цэнтра.
З канца 1997 жыў за мяжой — спачатку па запрашэнні ПЭН-цэнтра Фінляндыі пражываў у ваколіцах Хельсінкі, затым, атрымаўшы запрашэнне ПЭН-цэнтра ФРГ, пераехаў у Германію, а затым у Чэхію. Вярнуўся на радзіму толькі за месяц да смерці.
Народны пісьменнік Беларусі Васіль Быкаў памёр 22 чэрвеня 2003 года ў 20 гадзін 30 хвілін у рэанімацыйным аддзяленні анкалагічнага шпіталя ў Бараўлянах, пад Мінскам (у Беларускім навукова-даследчым інстытуце анкалогіі і медыцынскай радыялогіі імя М. М. Аляксандрава). Пахаваны на Усходніх могілках у Мінску.
Больш падрабязна пра жыццё і творчасць Васіля Быкава можна даведацца з артыкула sb.by «В Бычках вся деревня ходила с фамилией Быков», апублікаванага 28 лютага 2013.
Быкаў, В. Альпійская балада; Дажыць да світання : аповесці / Васіль Быкаў. – Мінск : Мастацкая літаратура, 2007 – 331, [2] с.. – (Бібліятэка школьніка) ББК 84(4Беи)6-44
Быкаў, В. Збор твораў : у 4 т. / Васіль Быкаў ; [аўтар прадмовы Д. Бугаёў] : . – Мінск : Мастацкая літаратура, 1980—1982 Аповесці. – 1980 – 427, [2] с., [5] л. іл., партр. ББК 84(4Беи)6-44
Быкаў, В. Аповесці. Апавяданні : [для старэйшага школьнага ўзросту] / Васіль Быкаў ; [прадмова Д. Бугаёва]. – Мінск : Мастацкая літаратура, 2007 – 283, [2] c.. – (Бібліятэка школьніка) ББК 84(4Беи)6-44
Быкаў, В. Збор твораў : у 6 т. / Васіль Быкаў ; [прадмова М. Тычыны] : . – Мінск : Мастацкая літаратура, 1992—1994 Жураўліны крык; Трэцяя ракета; Альпійская балада; Дажыць да світання; Сваякі : аповесці. – 1992 – 477, [2] с., [4] л. партр. ББК 84(4Беи)6-44
Быкаў, В. Знак бяды; Абеліск; Жураўліны крык : аповесці / Васіль Быкаў. – Мінск : Мастацкая літаратура, 2022 – 397, [2] с.. – (Напісанае застаецца) ББК 84(4Беи)6-44
Быкаў, В. Знак бяды; Абеліск; Жураўліны крык : аповесці / Васіль Быкаў ; [ілюстрацыя на тытуле Ю. Герасіменкі-Жызнеўскага]. – Мінск : Мастацкая літаратура, 2019 – 397, [2] с.. – (Напісанае застаецца) ББК 84(4Беи)6-44
Быкаў, В. Знак бяды; Ваўчыная яма : аповесці / Васіль Быкаў ; [прадмова М. Тычыны]. – Мінск : Мастацкая літаратура, 2009 – 348, [2] с.. – (Школьная бібліятэка) ББК 84(4Беи)6-44
Быкаў, В. Знак бяды : аповесць / Васіль Быкаў ; [мастак Ю. Герасіменка]. – Мінск : Мастацкая літаратура, 1984 – 253, [3] c., [12] л. іл. ББК 84(4Беи)6-44
Быкаў, В. Кар’ер : раман / Васіль Быкаў ; [пасляслоўе І. Дзядкова ; мастак У. І. Сытчанка]. – Мінск : Мастацкая літаратура, 1987 – 300, [2] с. ББК 84(4Беи)6-44
Быкаў, В. Круглянскі мост; Сотнікаў : аповесці / Васіль Быкаў ; [прадмова М. Тычыны]. – Мінск : Мастацкая літаратура, 2008 – 332, [2] c.. – (Бібліятэка школьніка) ББК 84(4Беи)6-44
Быкаў, В. Пайсці і не вярнуцца : аповесці / Васіль Быкаў ; [мастак А. Кашкурэвіч]. – Мінск : Мастацкая літаратура, 1979 – 260, [2] с., [8] л. іл. ББК 84(4Беи)6-44
Быкаў, В. Пакахай мяне, салдацік : аповесці, апавяданні / Васіль Быкаў. – Мінск : Мастацкая літаратура, 2013 – 572, [2] с. ББК 84(4Беи)6-44
Быкаў, В. Праўдай адзінай : літаратурная крытыка, публіцыстыка, інтэрв’ю / Васіль Быкаў ; [бібліяграфічны паказальнік А. В. Карасёвай]. – Мінск : Мастацкая лiтаратура, 1984 – 263 с., [12] л. iл., партр. ББК 83.3(4Беи)6
Быкаў, В. Салдацкі лёс : аповесці, апавяданні / Васіль Быкаў. – Мінск : Мастацкая літаратура, 2014 – 301, [2] с., [5] с. іл. ББК 84(4Беи)6-44
Быкаў, В. Сцюжа : аповесць / Васіль Быкаў ; [рэдактар Р. І. Барадулін]. – Мінск : Мастацкая лiтаратура, 1993 – 175, [1] с. ББК 84(4Беи)6-44
Быкаў, В. Знак бяды. Абеліск. Жураўліны крык : [аповесці / Васіль Быкаў : Т. 1 : . – Мінск : Мастацкая літаратура, 2021 Т. 1 – 492, [2] с. ББК 84(4Беи)6-44
Быкаў, В. Альпійская балада. Дажыць да світання. Сотнікаў : [аповесці / Васіль Быкаў : Т. 2 : . – Мінск : Мастацкая літаратура, 2021 Т. 2 – 493, [2] с. ББК 84(4Беи)6-44
Быкаў, В. Творы / Васіль Быкаў ; [укладанне, каментары М. А. Курыпкі] ; навуковы рэдактар І. В. Саверчанка. – Мінск : Мастацкая літаратура, 2023 – 652, [3] с.. – (Залатая калекцыя беларускай літаратуры) ББК 84(4Беи)6-44
Быкаў, В. У тумане : аповесці / Васіль Быкаў ; [мастак У. Сытчанка ]. – Мінск : Мастацкая лiтаратура, 1989 – 381, [2] с., [8] л. каляр. іл. ББК 84(4Беи)6-44
Быкаў, В. У тумане : аповесці. Раман / Васіль Быкаў ; [мастак Г. П. Сянькоўскі]. – Мінск : Юнацтва, 1995 – 464 с.. – (Школьная бібліятэка) ББК 84(4Беи)6-44
Быков, В. Альпийская баллада [Звукозапись] : аудиокнига / Василь Быков ; исполняет Андрей Мартынов. – Москва : Союз : Покидышевъ и сыновья, 2016 – 1 электронный оптический диск (6 ч. 08 мин.) ББК 84(4Беи)6-44
Быков, В. В тумане : повести / Василь Быков ; [художник Н. Фадеева]. – Москва : Сов. писатель, 1989 – 317, [2] с. ББК 84(4Беи)6-44
Быков, В. Журавлиный крик : повести / Василь Быков ; [перевод с белорусского В. Д. Рудовой, М. П. Горбачева, Г. В. Куреневой ; художник В. В. Микита]. – Минск : Юнацтва, 1984 – 270, [2] с., [1] л. портр.. – (Библиотека юношества) ББК 84(4Беи)6-44
Быков, В. Карьер : повести / Василь Быков. – Москва : Известия, 1990 – 381, [2] с.. – (Библиотека советской прозы) ББК 84(4Беи)6-44
Быков, В. Карьер : повесть / Василь Быков. – Москва : Сов. писатель, 1988 – 301 с. ББК 84(4Беи)6-44
Быков, В. Колокола Хатыни / Василь Быков ; [предисловие И. Г. Штокмана]. – Москва : Правда, 1987 – 170, [1] с. ББК 84(4Беи)6-44
Быков, В. Мертвым не больно : [повести] / Василь Быков ; [вступительная статья В. Курбатова]. – Москва : Эксмо, 2007 – 669, [2] с.. – (Русская классика XX века) ББК 84(4Беи)6-44
Быков, В. Обелиск; Неизвестный солдат : [повести] / Василь Быков ; [перевод с белорусского Г. Куреневой] ; [послесловие М. Синельникова ; иллюстрации А. Лурье]. – Москва : Молодая гвардия, 1985 – 233, [2] с.. – (Библиотека юношества) ББК 84(4Беи)6-44 + 84(2Рос=Рус)6-44
Быков, В. Собрание сочинений : в 4 т. / Василь Быков ; [вступительная статья Д. Бугаева] : . – Москва : Молодая гвардия, 1985— Повести : [перевод с белорусского] – 410, [4] с. ББК 84(4Беи)6-44
Быков, В. Сотников : повести / Василь Быков. – Москва : Вече, 2004 – 381, [2] с. ББК 84(4Беи)6-44
Быков, В. Сотников; Обелиск : повести / Василь Быков. – Минск : Мастацкая лiтаратура, 2023 – 301, [2] с.. – (Мир классики) ББК 84(4Беи)6-44
Быков, В. Третья ракета; Сотников; Обелиск; Дожить до рассвета; Его батальон : повести / Василь Быков ; [художник В. Медведев]. – Москва : Сов. писатель, 1986 – 590, [2] с. ББК 84(4Беи)6-44
Дедков, И. А. Василь Быков : очерк творчества / И. Дедков. – Москва : Сов. писатель, 1980 – 286, [2] с. ББК 83.3(4Беи)6-8
Залоска, Ю. Дыялогі з Васілём Быкавым : інтэрв’ю, эсэ / Юрась Залоска. – Мінск : Мастацкая лiтаратура, 1995 – 95 с., [4] л. iл. ББК 83.3(4Беи)6-8
Шагалов, А. А. Василь Быков : повести о войне / А. А. Шагалов. – Москва : Худож. лит., 1989 – 302 с. ББК 83.3(4Беи)-8
Буран, В. Я. Васіль Быкаў : нарыс творчасці / В. Буран. — Мінск : Мастацкая літаратура, 1976. — 221, [2] с., [4] л. іл., партр.
